Cwestiynau Cyffredin rhaglen frechu atgyfnerthu Covid-19

Mae’r brechlynnau’n effeithiol iawn, yn enwedig rhag achosion difrifol o’r clefyd. Amcangyfrifir bod ail ddos o’r brechlyn yn diogelu tua 95% o bobl rhag gorfod cael eu derbyn i’r ysbyty.

Mae data diweddar ar gyfer y DU wedi dangos bod arwyddion cynnar bod lefelau amddiffyn yn gostwng yn fwyaf amlwg ymhlith unigolion hŷn a gafodd eu cwrs sylfaenol o’r brechlyn gryn amser yn ôl.

Gan weithredu mewn modd rhagofalus, mae’r JCVI o'r farn, ar y cyfan, ei bod yn well sicrhau bod lefelau amddiffyn yn cael eu cadw’n uchel yn ystod y gaeaf mewn oedolion sy’n fwy agored i COVID-19 difrifol, yn hytrach na gweithredu rhaglen atgyfnerthu dim ond pan fydd nifer fawr o bobl wedi datblygu COVID-19 difrifol.

Brechlynnau yw ein hamddiffyniad gorau rhag amrywiolion o COVID-19 sy'n dod i'r amlwg a dangoswyd eu bod yn lliniaru difrifoldeb heintiau yn y rhai sy’n dal COVID-19 ar ôl cael y brechlyn.   

Yn ogystal â gweithio'n agos gyda gweithgynhyrchwyr, mae gwyddonwyr yn ceisio deall yn well effaith rhai amrywiolion sy’n peri pryder ar y brechlynnau sy'n cael eu defnyddio ar hyn o bryd. Mae'r rhaglen yn cael ei hadolygu'n gyson yng ngoleuni tystiolaeth a chyngor newydd gan arbenigwyr, gan gynnwys y JCVI.

Ers iddynt gael eu cyflwyno mae brechlynnau wedi bod yn effeithiol iawn o ran atal pobl rhag gorfod cael eu derbyn i’r ysbyty a marwolaethau oherwydd COVID-19, hyd yn oed pan ddaeth amrywiolyn Delta ddod i'r amlwg. Mae ystadegau Iechyd Cyhoeddus Cymru yma: https://www2.nphs.wales.nhs.uk/CommunitySurveillanceDocs.nsf/3dc04669c9e1eaa880257062003b246b/a4f536f72da3962b8025875a0031b3c8/$FILE/Survey%20of%20vaccine%20status%20in%20cases%20and%20hospital%20inpatients.pdf

Bydd y rhaglen atgyfnerthu yn sicrhau bod y rhai sydd fwyaf agored i COVID-19 yn cael yr amddiffyniad mwyaf posibl wrth i fisoedd y gaeaf nesáu, ac yn parhau i ddiogelu'r GIG.

Drwy gydol y pandemig byd-eang hwn, mae'r Llywodraeth wedi cael ei harwain gan y cyngor gwyddonol diweddaraf. Byddwn yn monitro effaith y brechlyn, gan gynnwys yr ymgyrch i roi’r dos atgyfnerthu, yn ogystal ag amrywiolion sy'n peri pryder, ac yn adolygu ein dull gweithredu fel y bo'n briodol.

Mae canllawiau wedi cael eu cyhoeddi ar gyfer clinigwyr y maen angen iddynt benderfynu a ddylid rhoi dos arall o’r frechlyn i unigolion a gafodd eu brechu y tu allan i’r DU. (Canllawiau ar Raglen Frechu COVID-19 ar gyfer gweithwyr iechyd gofal (publishing.service.gov.uk))

Bydd y canllawiau hyn yn nodi a argymhellir rhoi dosau ychwanegol, gan cynnwys dosau atgyfnerthu. Bydd y canllawiau hyn yn cael eu hadolygu yn rheolaidd wrth i ragor o ddata ddod i law.

Mae trydydd dos sylfaenol yn cael ei roi i ddod â lefelau imiwnedd pobl imiwnoataliedig yn nes at y lefelau imiwnedd mae dau ddos yn eu rhoi i unigolion nad ydynt yn imiwnoataliedig.

Mae'r cyngor hwn ar ddosau atgyfnerthu yn annibynnol ar gyngor diweddar gan y JCVI ynghylch rhoi trydydd dos sylfaenol o’r brechlyn i bobl sy’n imiwnoataliedig iawn, ac nid yw’n disodli’r cyngor hwn. Bydd y JCVI yn ystyried yn nes ymlaen a fydd angen dos atgyfnerthu arall arnynt ar ôl cwblhau eu cwrs brechlyn sylfaenol o dri dos.

Rydym yn ystyried a fyddwn yn cynnwys dosau atgyfnerthu mewn unrhyw bolisi ardystio posibl. Nid oes angen cael dos atgyfnerthu ar hyn o bryd i gael Pàs COVID. Bydd hyn yn cael ei adolygu’n gyson a rhoddir diweddariad maes o law, gan gynnwys a fydd angen cael dos atgyfnerthu i gael Pàs COVID.

Er y bydd y rhan fwyaf o bobl sy'n gymwys i gael brechlyn ffliw gan y GIG am ddim  hefyd yn gymwys i gael dos atgyfnerthu o frechlyn COVID-19, mae rhai gwahaniaethau bach gan fod y ffliw a COVID-19 yn feirysau gwahanol, ac mae hyn yn golygu bod argymhellion arbenigwyr ynghylch pwy ddylai gael y pigiadau ychydig yn wahanol.

Gall pob carfan sy'n gymwys i gael y brechiad ffliw gael eu brechu ar unrhyw adeg yn ystod y rhaglen frechu rhag y ffliw (sy’n dechrau ym mis Medi).

Yn y cyfamser, y cyngor gan arbenigwyr yw dylai dosau atgyfnerthu o frechlyn COVID-19 gael eu rhoi fesul cam, gan ddechrau gyda'r rhai sydd fwyaf tebygol o fynd yn ddifrifol wael o ganlyniad i gael COVID-19.

Derbyniwch gynnig i gael pigiadau ffliw ac atgyfnerthu cyn gynted ag y cânt eu cynnig i chi.  Nid oes angen gadael bwlch rhwng pob pigiad. Mae'r JCVI wedi cynghori ei bod yn ddiogel i frechlynnau ffliw ac atgyfnerthu gael eu rhoi ar yr un pryd neu ar unrhyw adeg ar ôl ei gilydd  - nid oes angen unrhyw fwlch

Mae pob brechlyn COVID-19 wedi cael ei awdurdodi o dan Awdurdodiadau Marchnata Amodol sy'n golygu, lle mae data'n cefnogi hyn, y gall y JCVI argymell ei fod yn cael ei ddefnyddio fel dos atgyfnerthu. Ystyriodd y JCVI y manteision a'r risgiau i ddiogelwch cyn argymell bwrw ymlaen â dosau atgyfnerthu.

Ar 9 Medi cadarnhaodd yr Asiantaeth Rheoleiddio Meddyginiaethau a Chynhyrchion Gofal Iechyd (MHRA) ei bod yn ddiogel rhoi trydydd dos o frechlynnau Pfizer, Moderna ac AstraZeneca.

Mae Moderna wedi'i gymeradwyo gan reoleiddiwr y DU, sef Asiantaeth Rheoleiddio Meddyginiaethau a Chynhyrchion Gofal Iechyd (MHRA) fel brechlyn diogel a hynod effeithiol i bobl sy'n 12 oed ac yn hŷn.

Mae'r Cydbwyllgor ar Imiwneiddio a Brechu (JCVI) hefyd wedi argymell ei ddefnyddio, gan nodi'n benodol bod brechlynnau mRNA yn arwain at effaith atgyfnerthu fawr, ni waeth pa frechlyn a roddwyd ar gyfer dos cyntaf neu ail ddos.

Ar hyn o bryd, dim ond yn ein Canolfannau Brechu rhag COVID-19 y caiff Moderna ei gynnig.

Gan fod i frechlyn Moderna ofynion tebyg o ran cludo, storio a pharatoi i frechlyn Pfizer, ni fydd yn bosibl i lawer o feddygfeydd ei roi.

I gael rhagor o wybodaeth am frechlynnau COVID-19, ewch i wefan Iechyd Cyhoeddus Cymru.

Os ydych wedi cael gwahoddiad ar gyfer pigiad atgyfnerthu a'ch bod yn dal i dderbyn unrhyw driniaeth sy'n atal imiwnedd neu'ch bod wedi cwblhau'r driniaeth honno yn ddiweddar, e.e. cemotherapi, radiotherapi neu feddyginiaeth sy'n atal imiwnedd, cysylltwch â'ch arbenigedd i drafod amseru eich dos nesaf o'r brechlyn.