Mae bwyd yr un mor bwysig â meddygaeth meddai pennaeth arlwyo ysbyty

Mae pennaeth arlwyo bwrdd iechyd yn dweud bod bwyd “yr un mor bwysig â meddygaeth” ar gyfer helpu i frwydro yn erbyn salwch.

Mae Karl Berry, rheolwr arlwyo ardal y canol Bwrdd Iechyd Prifysgol Betsi Cadwaladr, wedi treulio mwy na thri degawd yn bwydo cleifion ar draws Gogledd Cymru.

Mae ei dîm yn cynhyrchu bron i 620,000 o brydau bwyd y flwyddyn, ar gyfer tua 500 o gleifion deirgwaith y dydd - a hynny wrth sicrhau bod mwy na 2,500 o staff yn cael rhywfaint o gynhaliaeth haeddiannol yn ystod sifftiau hir, os oes ei hangen arnynt.

Mae tîm yr adran o fwy na 120 o weithwyr yn gwasanaethu ysbytai ar draws ardal y canol y bwrdd iechyd gan gynnwys Glan Clwyd, Abergele, Dinbych, Llandudno, Rhuthun a Bae Colwyn.

Gan weithio gyda thimau nyrsio a dietegwyr, maent yn gofalu am anghenion dietegol a maethol cleifion, gan helpu i roi’r cryfder iddynt frwydro unrhyw salwch ac anafiadau.

Dywedodd Karl: "Mae bwyd yr un mor bwysig â meddygaeth. Mae llawer o ddata yn cefnogi hyn."

“Mae gennym ni ofynion maethol ar gyfer llawer o wahanol gleifion gyda llawer o wahanol ddietau a chymhlethdodau.

“Gallant fod yn seliag, yn fegan, angen diet arennol - neu’n glaf sy’n gorfod bod yn ofalus o ran maeth neu’n dioddef o ddiffyg maeth ac angen bwydydd ychwanegol i’w cynnal.

“Rydym yn gweithio gyda thimau iaith a lleferydd i helpu pobl sy’n cael anhawster llyncu, felly rydym yn paratoi dietau dysffagia maethol arbennig, sydd yn ei hanfod yn cynnwys bwyd cymysg.

Maes pwysig arall lle bydd y staff arlwyo’n gweithio’n agos gyda chlinigwyr yw pobl yn cael eu trin am anhwylderau bwyta.

Mae’n faes gwaith sensitif ac mae’n cynnwys cynllunio manwl a chydweithio â thimau clinigol i helpu i gael cleifion yn ôl i iechyd da.

Aeth Adroddiad yr Adolygiad Annibynnol o Fwyd Ysbytai’r GIG, yr oedd Prue Leith yn gynghorydd annibynnol ar ei gyfer, i’r afael â thema bwyd fel meddygaeth.

Sefydlodd fod “cleifion â diffyg maeth yn treulio 30% yn hirach yn yr ysbyty na chleifion nad ydynt yn dioddef o ddiffyg maeth” ac mae angen i brydau bwyd fod “o ansawdd uchel a maethlon. Os na fyddech yn ei gyflwyno i’ch prif weithredwr, ni ddylech ei roi i gleifion.”

Mae sicrhau bod pawb yn cael pryd o fwyd blasus, o ansawdd uchel sy’n gytbwys o ran maeth yn rhywbeth y mae tîm arlwyo ardal y canol yn teimlo’n angerddol yn ei gylch, ond daeth yn her wirioneddol yn ystod y pandemig.

“Wrth i’r ysbyty ddod drwy’r ymchwydd roedden nhw’n agor wardiau coch (Covid), yn cau wardiau ac yn symud cleifion o gwmpas,” esboniodd.

“Roedd hyn yn golygu bod yn rhaid i ni gynnal asesiadau risg a cheisio parhau i fwydo cleifion, a hynny wrth gynnal diogelwch ein staff.

“Mae ein tîm wedi bod yn anhygoel ac yn gweithio’n galed iawn i sicrhau bod pawb yn cael eu bwydo yn ôl eu hanghenion.

“Rydym wedi bod yn jyglo adnoddau a staff yn gyson oherwydd Covid ond maen nhw wedi bod yma ers amser maith ac yn cymryd gofal yn yr hyn maen nhw'n ei wneud, felly fe wnaethon ni ddod drwyddi.

“Pan fyddwch yn yr ysbyty gall y fwydlen honno ddod yn ganolbwynt oherwydd bod gennych yr annibyniaeth i ddewis yr hyn yr ydych ei eisiau. Rydych chi eisiau bwyd da ac rydych chi eisiau gwella."