Mae darganfod yn gynnar yn achub bywydau: Rhys Meirion yn rhannu ei daith canser y coluddyn er mwyn annog eraill i gael eu sgrinio

5 August 2025

Mae'r seren opera, Rhys Meirion, a dderbyniodd ddiagnosis canser y coluddyn bellach yn annog eraill yn angerddol i gymryd rhan mewn rhaglenni sgrinio.

Gwnaeth Rhys, a dderbyniodd brawf sgrinio'r coluddyn trwy'r post ei roi i'r naill ochr am ychydig wythnosau, ar ôl profi symptomau pryderus fel gwaed yn ei garthion. Yn y pen draw, cynhaliodd y prawf a chafodd ei gyfeirio am golonosgopi ym mis Chwefror 2025. Gwnaeth staff ddarganfod tymor yn ystod y weithred hon.

Yn dilyn ei ddiagnosis, derbyniodd Rhys lawdriniaeth robotig a barodd bron i wyth awr ar 19 Mai 2025, wedi'i pherfformio gan Mr Steve Dixon, Llawfeddyg y Colon a'r Rhefr yn Ysbyty Gwynedd. Cyn y llawdriniaeth, cymerodd Rhys ran yn y Rhaglen Adsefydlu yn Wrecsam, a oedd yn hynod werthfawr iddo. Gwnaeth y rhaglen ei baratoi'n gorfforol, gan gynnig cwnsela, a chymorth meddyliol i'w helpu i wynebu llawdriniaeth ac adferiad yn hyderus.

Mae Rhys yn canmol y gofal a gafodd trwy gydol ei daith triniaeth.

"O dîm y theatr i'r staff gwych ar Ward Tegid, roeddwn yn teimlo'n hollol ddiogel ac fy mod i'n derbyn gofal da. Gwnaethant ddod â phroffesiynoldeb a hyd yn oed ychydig o hwyl i'm hadferiad, a oedd yn fodd o wella fy hwyliau," meddai.

Yn dilyn llawdriniaeth, cafodd ryddhad o ddysgu nad oedd angen unrhyw driniaeth bellach gan fod ei ganser wedi'i ganfod yn gynnar. Bydd yn parhau i gael ei fonitro dros y pum mlynedd nesaf.

Gan fyfyrio ynghylch ei brofiad, dywedodd Rhys: "Mae'r daith hon wedi gwneud i mi sylweddoli pa mor werthfawr yw bywyd. Yn rhyfeddol, roeddwn yn gallu perfformio yn angladd Mike Peters dim ond 10 diwrnod ar ôl fy llawdriniaeth, ac rydw i wir yn credu bod y llawdriniaeth robotig wedi bod yn rhan enfawr o'm hadferiad.

"Rydw i'n hynod ddiolchgar i'r timau gwych yn Ysbyty Gwynedd ac Ysbyty Maelor Wrecsam - gwnaeth eu gofal, eu proffesiynoldeb a'u trugaredd fyd o wahaniaeth ar adeg anodd iawn.

"O adeg cael fy niagnosis i'r cymorth a dderbyniais yn ystod fy nhriniaeth trwyddi draw, roeddwn i'n teimlo fel pe bawn i mewn dwylo diogel iawn."

Mae Rhys bellach yn annog pawb sy'n gymwys i gael prawf sgrinio'r coluddyn - a rhaglenni sgrinio iechyd eraill fel profion PSA, profion ceg y groth, a mamogramau - i gymryd rhan.

"Gwnaeth y prawf yma achub fy mywyd i. Fe wnes i ei ohirio yn y lle cyntaf, ond byddwn yn annog unrhyw un sy'n derbyn pecyn sgrinio i beidio â'i anwybyddu. Boed yn cynnwys prawf sgrinio'r coluddyn, sgrinio ceg y groth, prawf PSA neu famogram, rydw i'n eich annog i'w gymryd o ddifrif. Mae'r profion syml hyn yno i ganfod problemau'n gynnar, yn aml cyn i unrhyw symptomau ymddangos. Maen nhw wir yn gallu achub bywydau," ychwanegodd Rhys.

Gwnaeth Mr Steve Dixon, sy'n Llawfeddyg y Colon a'r Rhefr, fynegi ei ddiolchgarwch i Rhys am rannu ei stori.

Dywedodd: "Mae stori Rhys yn dangos pa mor hollbwysig yw sgrinio. Gall darganfod tiwmorau'n gynnar achub bywydau, ond nid yw pawb yr un mor ffodus os byddant yn gohirio gofyn am help.

"Gwnaeth llawdriniaeth robotig gyflawni rôl allweddol yn ei adferiad hefyd - mae'n caniatáu i ni berfformio gweithredoedd hynod fanwl gydag archoll llai o faint, sydd yn aml yn golygu llai o boen, llai o gymhlethdodau, a modd o ddychwelyd at fywyd arferol yn gynt o lawer. Rydym yn ddiolchgar i Rhys am rannu ei brofiad ac am helpu i godi ymwybyddiaeth, yn enwedig ymysg dynion yn ei grŵp oedran, lle gall sgyrsiau am symptomau fod yn anodd weithiau ond yn hollbwysig."

Ychwanegodd Ceri Newell, sy'n Fetron Lawfeddygol: "Mae Rhys yn gwneud yn eithriadol yn dda, ac roeddem ni i gyd mor falch pan ymwelodd â ni yn ddiweddar i ddiolch i staff y ward. Mae ei adborth positif yn golygu llawer i'r tîm ac rydym yn falch o fod wedi bod yn rhan o'i daith."